درمان انواع کم شنوایی

در این مقاله درمان های موجود تا سال 2023 یعنی تا سال 1402 را برای شما عزیزان آورده ایم.

امیدواریم از این مقاله استفاده کنید.

شنوایی، اجتماعی ترین حس ماست. توانایی ما در شنیدن به ما کمک می کند تا با دوستان و اطرافیان ارتباط برقرار کنیم، به موسیقی و صداهای لذت بخش اطرافمان گوش کنیم و از خطرات آگاه باشیم. کم شنوایی مربوط به سن خاصی نمی‌شود و می تواند در هر سنی ایجاد شود و مشکلاتی را برای فرد در زمینه های شغلی، تحصیلی و به طور کلی، در روابط اجتماعی ایجاد کند و کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

 

انواع کم شنوایی

به طور کلی، سه نوع کم شنوايي داريم:

• کم شنوايي انتقالی
• کم شنوايي حسی عصبی
• کم شنوايي آمیخته

متخصص شنوایی با انجام ارزیابی های مختلف می تواند نوع و میزان کم شنوایی فرد را تعیین کرده و در صورت نیاز، وسایل کمک شنوایی مناسب مانند سمعک، کاشت حلزون و … را بسته به نیازهای فرد کم شنوا تجویز نماید.

 

کم شنوایی انتقالی

• در اثر انسداد گوش خارجی یا میانی ایجاد می شود.
• در این نوع کم شنوایی، بسته به میزان آن، صداها نمی توانند از گوش خارجی و یا گوش میانی عبور کنند.
• این مشکل باعث می شود صداها به راحتی به گوش داخلی نرسند و شنیدن صداها را برای فرد مبتلا دشوار می کند.
• بسیاری از آن ها، موقتی بوده و با درمان های دارویی یا جراحی، قابل اصلاح هستند اما برخی از آن ها دائمی بوده و فرد باید برای جبران شنوایی از دست رفته از وسایل کمک شنوایی مناسب مانند سمعک استفاده کند.

 

کم شنوایی حسی عصبی

• گوش داخلی دارای سلول هایی گیرنده صوتی است که در نتیجه عملکرد آن ها، امواج صوتی به سیگنال‌های عصبی تبدیل می شوند.
• عصب شنوایی آن سیگنال ها را به مغز منتقل می‌کند.
• کم شنوایی حسی عصبی در اثر آسیب به ساختارهای گوش داخلی یا عصب شنوایی ایجاد می شود.
• علت بیش از 90 درصد از کم شنوایی ها در بزرگسالان است.
• علل شایع این نوع کم شنوایی شامل قرار گرفتن در معرض سر و صداهای بلند، پیرگوشی و عوامل ژنتیکی و محیطی است.
• به منظور مدیریت این نوع از کم شنوایی، بسته به علت وقوع، وسایل کمک شنوایی نظیر سمعک و کاشت حلزون معمولا در اولویت هستند و در برخی موارد دارودرمانی و یا رویکرد های جراحی می توانند کمک کننده باشند.

 

کم شنوایی آمیخته

• این کم شنوایی شامل هر دو نوع کم شنوایی حسی عصبی و انتقالی با هم می باشد.
• در این نوع از کم شنوایی، علاوه بر کاهش توانایی گوش خارجی و یا میانی در انتقال صدا به گوش داخلی، سلول های گیرنده صدا در گوش داخلی و یا عصب شنوایی هم دچار آسیب می شوند.
• کم شنوایی آمیخته یا در اثر دو بیماری مجزا در یک گوش (برای مثال: کم شنوایی ناشی از نویز همراه با عفونت گوش میانی) یا یک بیماری واحد که هم بخش انتقالی و هم بخش حسی عصبی را درگیر می کند (برای مثال: ضربه به سر) ایجاد می شود.

 

 

علائم و نشانه های کم شنوایی

اگر:

• صداها برایتان واضح نيستند.
• متوجه زنگ تلفن یا زنگ در نمی شوید.
• درک کلمات، به خصوص در محيط هاي پر سر و صدا و یا در یک جمع چند نفره برایتان دشوار است.
• صداها را مي شنوید اما به طور دقیق، متوجه آن چه گفته شد، نمی شوید.
• از دیگران مي خواهید که آهسته، واضح و با صدای بلند صحبت کنند.
• دائما از دیگران می خواهید گفته هایشان را تکرار کنند.
• اطرافیان می گویند صداي تلویزیون یا رادیو را خيلي زياد مي کنید.
• از حضور در اجتماعات و برقراری تعاملات اجتماعی خودداری می کنید.

 

لازم است جهت ارزیابی وضعیت شنوایی خود سریعا به متخصص شنوایی مراجعه نمایید. کم شنوایی معمولاً به مرور زمان و به تدریج اتفاق می افتد؛ بنابراین اگر متوجه آن شدید، به متخصص شنوایی مراجعه کنید تا در اسرع وقت ارزیابی های لازم را انجام دهد و پروسه درمانی شما را برنامه ریزی کند.

 

درمان انواع كم شنوايي به زبان ساده:

درمان كم شنوايي بستگي به نوع کم شنوایی و علت ایجاد کننده ان دارد که در مقالات گذشته به طور کامل و مفصل برای شما عزیزان توضیح داده شد. معمولا كم شنوايي هاي انتقالي و مختلط با درمان دارويي و جراحي به طور كامل يا به طور نسبي برگشت پذير هستند. اما در كم شنوايي حسي-عصبي راه درمان موقت استفاده از سمعک و یا كاشت حلزون است و راه حل دائمی که در آینده بسیار نزدیک وارد درمان می شود درمان به کمک ژن تراپی و سلول های بنیادی است.

 

در این مقاله سعی شده است انواع راه های درمانی برای تک تک علل کم شنوایی به طور کامل و به زبانی ساده برای شما عزیزان شرح داده شود:

 

تجمع جرم گوش 

• جرم گوش به صورت طبیعی در طی یک فرایند پیچیده از کانال گوش تخلیه می‌شود اما در صورتی که ترشح این ماده بیش از حد باشد و یا به صورت طبیعی از کانال گوش دفع نمی شود، جرم گوش در کانال گوش تجمع یافته و انسداد کانال گوش و در نتیجه افت شنوایی انتقالی را به دنبال خواهد داشت.

• در صورت که متخصص تشخیص دهد جرم تجمیع شده در کانال گوش بیش از حد است و در عملکرد طبیعی کانال گوش اختلال ایجاد می کند، ساکشن گوش یا شست و شو گوش برای تخلیه جرم ممکن است انجام شود.

• برای انجام ساکشن یا شست و شو گوش ابتدا لازم است، بیمار با توجه به تجویز متخصص از قطره های نرم کننده جرم گوش استفاده کند تا جرم موجود در کانال گوش نرم شود.

• در ساکشن گوش برای پاک سازی جرم از کانال گوش از یک وسیله مکنده استفاده می شود که با ایجاد مکش جرم گوش را به درون مخزن خود جاروب می کند.

• در شست و شوی گوش با استفاده از یک سری پمپاژ کننده آب، در کانال گوش بیمار جریان اب برقرار کرده و جرم گوش را با استفاده از گردش اب در کانال گوش پاکسازی می کنند.

• ساکشن گوش روشی سریع است و مدت زمان انجام آن نیز نسبتاً کوتاهی ، به طوی که یک جلسه برای انجام این روش کافی است. به طور کلی ساکشن گوش روش بی خطر تری نسبت به شست و شوی گوش است و در افراد دچار پارگی پرده گوش تنها انتخاب متخصص است.

• در افرادی که کاربر سمعک هستند بهتر است در چکاپ های دوره ای که انجام می دهند حتما تجمع جرم در کانال گوش بررسی شود چون یکی از علت های صوت زدن سمعک ها وجود جرم اضافی در کانال گوش است.

 

عفونت گوش خارجی

• این بیماری در شناگرانی که در آب هایی شنا می کنند که به خوبی ضدعفونی نشده، شایع است.

• این بیماری با درد، تورم، خارش، ترشح از گوش و کم شنوایی انتقالی همراه است.

• برای درمان این بیماری در صورت نیاز ابتدا متخصص ترشحات عفونی و چرکی که ممکن است باعث مسدود شدن کانال گوش شده باشند را با روش ساکشن از گوش خارج می کند.

• معمولا برای درمان این بیماری متخصص با استفاده از روش دارو درمانی و تجویز انتی بیوتیک ها، ضد التهاب ها، ضد قارچ ها و قطره های گوشی سعی در برطرف کردن عوامل بیماری زا موجود در کانال گوش دارد.

• اگر درد گوش آزاردهنده باشد، می‌توانیم از داروهای مسکن نیز استفاده کنیم.

• در طول درمان بیمار همواره باید کانال گوش خود را خشک نگه دارد و از خیس شدن داخل گوش خود جلوگیری کند.

• در صورت وجود پارگی پرده گوش به هیچ عنوان نباید قطره جنتامایسین و کلوتریمازون استفاده کرد‌ زیرا این دو قطره دارای خاصیت سمی برای گوش هستند.

 

عدم تشكيل لاله گوش و انسداد مادرزادي كانال گوش

• در اين حالت فرد با عدم تشكيل لاله گوش يا انسداد كانال گوش به دنيا مي آيد.

• معمولا روند درمان برای این کودکان شامل:

* تجويز سمعك استخواني
* تشكيل پرونده جهت ارزيابي سي تي اسكن بعد از 1 سالگي
* تشكيل پرونده جهت جراحي زيبايي بعد از سن 5 سالگی

است.

• در اين حالت فرد ابتدا بايد از سمعک استخواني استفاده كند و سپس زماني كه فرد به سن 5 سالگي برسد اگر قابليت جراحي داشته باشد پزشک لاله گوش را ترميم مي كند و كانال را باز مي كند اما اگر اين قابليت وجود نداشته باشد:

* ادامه استفاده از سمعك استخواني هد باند
* استفاده از سمعك استخواني عينكي
* استفاده از سمعك استخواني قابل كاشت (BAHA)

• استفاده از سمعك استخواني قابل كاشت زماني امكان پذير است كه ضخامت جمجمه كودك به حد نساب معين برسد در غير اين صورت استفاده از آن امكان پذير نخواهد بود.

 

پارگي پرده گوش

• عواملی مثل ضربه یا عفونت گوش میانی می توانند منجر به پارگی پرده گوش و به دنبال آن، کم شنوایی انتقالی شوند.

• پارگی پرده گوش معمولاً طی چند هفته بدون درمان خاصی بهبود می‌یابد اما بعضی اوقات برای بهبودی، احتیاج به جراحی است.

• در حین جراحی ترمیم پرده گوش، متخصص شما بافتی را از ناحیه دیگری از بدن شما گرفته و آن را بر روی پارگی  پرده گوش پیوند می‌زند.

• تا هنگامی که پرده گوش پاره شده، هنوز به طور کامل ترمیم نشده است، بهتر است بیمار با مراجعه به متخصص شنوای و تجویز قالب های ضد اب مانع رسیدن آب و رطوبت به فضای گوش میانی شود.

 

اتواسکلروزیس(سخت شدن زنجیره استخوانچه ای)

• در این بیماری، به علت رشد غیر عادی بافت استخوانی در اطراف استخوانچه رکابی گوش میانی، این استخوانچه در جایگاه خود ثابت و بی حرکت می شود.

• وقتی این استخوانچه به خوبی مرتعش نشود، صدایی که از گوش خارجی آمده، کاهش یافته و باعث ایجاد کم شنوایی انتقالی می شود.

• متخصص ممكن است در صورت تشخیص اتواسكلروز روش جراحی را برای درمان پیشنهاد کند. در طی این روش، استخوانچه رکابی که سخت شده است با یک پروتز استخوانچه رکابی مصنوعی جایگزین می شود.

• معمولا متخصص برای انتخاب درمان به شیوه عمل جراحی فاکتور های مختلفی را در نظر می گیرد و برای افرادی که برای گریز از عوارض عمل نمی خواهند تحت جراحی و بیهوشی قرار بگیرند یا متخصص با توجه به شرایط فردی انها ترجیح می دهد بر روی انها جراحی صورت نگیرد، استفاده از سمعک یک انتخاب هوشمندانه و بسیار کارآمد است.

 

اختلال عملکرد شیپور استاش

• گاهی لوله تهویه کننده گوش ممکن است به دلایلی نظیر عفونت های تنفسی، سرماخوردگی، التهاب لوزه ها، آلرژی ها، توده ها و تغییرات فشار محیط در اثر پرواز، غواصی و یا رفتن به ارتفاعات نظیر کوهنوردی، مسدود شود که به عنوان اختلال عملکرد شیپور استاش شناخته می‌شود.

• اختلال جزئی مانند مواردی که در اثر تغییر در ارتفاع یا فشار هوا ایجاد می‌شود، با جویدن آدامس، خمیازه کشیدن یا بلع مایعات قابل درمان است.

• در موارد شدیدتر بنابر تشخیص متخصص و با توجه به علت ایجاد کننده اختلال ممکن است یکی سری داروها مانند انتی بیوتیک ها، داروهای ضد التهاب، اسپری بینی و ..تجویز شود.

• در برخی موارد، در اثر محدود شدن سیستم تهویه گوش میانی و مسدود شدن لوله استاش، ممکن است مقداری مایع در پشت پرده گوش جمع شود. در این موارد ممکن است متخصص با ایجاد یک شکاف محدود در پرده گوش مایعات تجمیع یافته را تخلیه و با قرار دادن لوله تهویه موقتی در پرده گوش مانع از جمع شدن مجدد مایع در پشت پرده گوش شود.

 

عفونت گوش میانی

• یک عارضه التهابی است و زمانی رخ می‌دهد که باکتری یا ویروس در گوش میانی وجود داشته باشد.

• راهکار درمانی این بیماری، براساس سن بیمار و شدت بیماری انتخاب می شود.

• در مرحله اول ممکن است متخصص، درمان دارویی را انتخاب کند و با تجویز داروهایی مانند انتی بیوتیک ها، مسکن ها، و ضد التهاب ها (چه به صورت خوراکی مانند انواع قرص و شربت و چه به صورت موضعی مانند انواع قطره و اسپری) سعی در برطرف کردن بیماری داشته باشد.

• درصورتی که عفونت گوش میانی طولانی مدت به درمان های دارویی جواب ندهد و به قوت خود باقی بماند یا به صورت مکرر در بازه های زمانی مختلف عود کند، در این مرحله ممکن است متخصص در طی یک جراحی با ایجاد یک شکاف در پرده گوش عفونت های تجمیع یافته در فضای گوش میانی را تخلیه و با قرار دادن لوله تهویه موقتی در پرده گوش مانع از عود مجدد عفونت در پشت پرده گوش شود.

 

بیماری منییر (یا همان افزایش فشار گوش)

• نوعی اختلال است که در آن به دلیل افزایش فشار مایع گوش داخلی فرد احساس کم شنوایی و سرگیجه می کند.

• بعد از تشخیص قطعی این بیماری، متخصص در ابتدا با تجویز یک سری دارو های ادرارآور، کاهنده فشارخون و سرکوب کننده سیستم تعادلی گوش سعی در کنترل علائم بیمار دارد.

• تغییر سبک زندگی و تغیر رژیم غذایی یکی از ابتدایی ترین و موثرترین اقدامات لازم برای کنترل این بیماری است. فرد دارای بیماری منیر می تواند با کاهش مصرف نمک، کافئین، الکل، دخانیات و … تا حدود زیادی از علائم این بیماری بکاهد. همچنین مطابق با تحقیقات انجام شده انجام تمرینات توانبخشی تعادلی نیز در کنترل علائم این بیماری موثر است.

• در صورت پشرفت بیماری و شدید شدن علائم فرد، ممکن است متخصص یک جراحی بسار پیچیده را تنها راه درمانی تشخیص دهد که شامل تعبیه شانت مغزی برای کاهش فشار مایع گوش داخلی است.

• اگر در بیماران مبتلا به منیر افت شنوایی به مرحله ای برسد که منجربه ایجاد سختی در تعاملات اجتماعی و ارتباطات روزمره فرد شود ممکن است متخصص لازم بداند که بیمار باید از سمعک مناسب برای بهبود شنوایی خود استفاده کند.

 

گسیختگی زنجیره استخوانچه ای

• استخوانچه های گوش شامل چکشی، سندانی و رکابی هستند که در گوش میانی واقع شده و به یک دیگر پیوسته هستند.

• گسیختگی زنجیره استخوانچه ای، شامل جدا شدن غیر طبیعی استخوان های گوش میانی از یکدیگر است.

• جراحی یکی از گزینه های درمانی مطرح در افراد مبتلا به این بیماری است. در این بیماران معمولا با توجه به شرایط زنجیره ی استخوانچه ای و سایر بیماری های همراهی که فرد ممکن است داشته باشد مانند عفونت گوش میانی، جراح تصمیم می گیرد که با تغیر و اصلاح استخوانچه ها مجددا آنها در جای خود قرار دهد یا این که به جای یکی از استخوانچه ها یا تمامی زنجیره استخوانچه ای از پروتز استفاده شود.

• در صورتي كه بیمار با جراحي بهبود پيدا نكند يا به هر دلیل، کاندید مناسبی برای جراحي نباشد، تجویز سمعک مناسب توسط متخصص می تواند منجر به بهبود وضعیت شنوایی فرد شود.

 

فیستول پری لنف (نشت مایع گوش داخلی)

• یک سری دریچه پنجره مانند، گوش داخلی و گوش میانی را از یک دیگر جدا می کنند.

• این دریچه ها معمولاً به وسیله پوشش های نازک پرده ماننده ی پوشیده شده اند.

• در این بیماری با پاره شده این پوشش ها مایع گوش داخلی از گوش داخلی وارد گوش میانی شود و باعث می شود فرد علائمی مانند سرگیجه و کم شنوایی را تجربه کند.

• گاهی اولین روش برای درمان این بیماری استراحت در تخت خواب یا فعالیت محدود برای یک یا دو هفته است. در صورت مشاهده بهبودی، استراحت بیشتر تا رفع کامل مشکل توصیه می‌شود.

• تزریق بست خون یک روش نسبتا جدید در درمان این بیماری است و پژوهشگران هنوز در حال تحقیق در مورد این روش درمانی هستند اما خوشبختانه تا به حالا نتایج تحقیقات مختلف حاکی از موثر بودن این روش است. در طی این روش، متخصص با تزریق لخته ای از خون بیمار به گوش میانی او به بازسازی پوشش آسیب دیده کمک می‌کند.

• جراحی موفق می تواند جلوی پیشرفت کم شنوایی را بگیرد و حتی شنوایی فرد را بهبود ببخشد و سرگیجه های اورا متوقف کند. اگر درمان‌های ذکر شده مؤثر نباشند، ممکن است متخصص جراحی را توصیه کند. در طی این روش، پیوندهای بافتی روی پوشش آسیب دیده بین گوش میانی و گوش داخلی قرار می گیرد. این جراحی برای همه افراد دچار این بیماری الزاما مناسب نیست و حتما باید با در نظر گرفتن برخی شرایط و و براساس تشخیص متخصص صورت بگیرد.

• در برخی افراد حتی پس از جراحی، ممکن است وضعیت شنوایی فرد به حالت عادی برنگردد. در چنین مواردی ممکن است بنابر تشخیص متخصص استفاده از سمعک مناسب اجتناب ناپذیر باشد.

 

کلستئاتوم (کیست گوش)

• کلستئاتوم رشد غیرطبیعی پوست است که باعث ایجاد کیست در قسمت میانی گوش، پشت پرده گوش، می شود.

• کم شنوایی انتقالی از نشانه های معمول این بیماری است. این بیماری ممکن است همراه با ضعف صورت و مشکلات تعادلی باشد.

• راه اصلی برای درمان کلستئاتوم، برداشتن آن به روش جراحی توسط متخصص است. و این بیماری معمولا درمان دارویی ندارد و دارو های تجویز شده در این بیماری معمولا برای از بین بردن التهاب و عفونت بافت های اطراف کیست است.

• در افرادی که دارای کیست هایی با ابعاد بزرگ هستند و این کیست ها توانسته اند به ساختار های اطراف مثل زنجیره استخوانچه ای نیز آسیب وارد کنند ممکن است بعد از جراحی شنوایی فرد بهتر نشود یا تغییر اندکی کند. در این افراد بهترین راهکار برای بازگرداندن حس شنوایی به حالت اولیه استفاده از سمعک مناسب است.

 

کم شنوایی ناشی از نویز (سر و صدا شغلی یا تفریحی)

• قرار گرفتن در معرض نویز و صداهای بلند چه به صورت مقطعی و چه به صورت متناوب می تواند به سلول های گیرنده صدا در گوش داخلی آسیب برساند.

• این نوع کم شنوایی معمولا توام با وزوز گوش (احساس صدای صوت، باد و … در گوش) است.

• در این نوع کم شنوایی به علت این که آسیب های وارده به سلول های گیرنده صدا یا عصب شنوایی از نوع دائمی هستند معمولا درمان دارویی یا جراحی خاصی وجود ندارد. درمان های دارویی تجویز شده نیز معمولا جنبه حمایتی داشته و درمان صد در صدی نیستند.

• بهترین انتخاب برای درمان کم شنوایی ناشی از نویز تجویز سمعک مناسب و به روز است که شنوایی فرد را به حالت طبیعی برگرداند و در کاهش شدت سایر علائم همراه مانند وزوز گوش نیز بسیار موثر است.

• روش جدید هم استفاده از تحریک الکتریکی است که به عنوان فیزیوتراپی گوش شناخته می شود و باعث می شود حلزون و عصب ترمیم شوند و این سیستم درمانی تنها در کلینیک نجوا مطهری موجود است.

 

کم شنوایی ناشی از افزايش سن (پیرگوشی)

• پیرگوشی معمولاً با افزایش سن در هر دو گوش رخ می دهد.

• توانایی فرد در شنیدن صداها بخصوص صدای زیر کاهش می یابد.

• در برخی بیماران ممکن است همراه با وزوز گوش باشد.

• این کم شنوایی، یک کم شنوایی حسی عصبی وابسته به سن و برگشت ناپذیراست.

• در حال حاظر اصلی ترین، بهترین و ایمن ترین روش بازیابی کم شنوایی ناشی از افزایش سن استفاده از سمعک مناسب، بروز و تنظیم شده برای افت شنوایی فرد است.

 

کم شنوایی نوزادان و کودکان

• در افت های شنوایی مادرزادی بهترین درمان سمعک و کاشت حلزون است

• در افت های شنوایی اکستابی مثل کم شنوایی ناشی از خفگی و زردی اول دارو درمانی و سپس سمعک است.

• در افت های شنوایی ناشی از سر وصدای بلند ناشی از هدفون و هندزفری ابتدا استراحت صوتی مطلق و سپس استفاده از دارو درمانی، فیزیوتراپی عصب گوش و سمعک است.

• درمان تمامی افت های شنوایی مادرزادی و اکستابی در آینده بسار نزدیک روش های بند ناف تراپی، ژن تراپی و سلول بنیادی است.

 

درمان تمامی موارد اختلال یا بیماری های گوش و شنوایی در جدول زیر آمده است:

امیدواریم با خواندن این مقاله دانش شما افزایش یافته باشد.

در صورت هرگونه سوال می توانید با کلینیک تماس بگیرید و با متخصصین نجوا مشاوره تلفنی و حضوری شوید.

با احترام: گروه علمی کلینیک نجوا