علت های کم شنوایی

شنوایی، اجتماعی ترین حس ماست. توانایی ما در شنیدن به ما کمک می کند تا با دوستان و اطرافیان ارتباط برقرار کنیم، به موسیقی و صداهای لذت بخش اطرافمان گوش کنیم و از خطرات آگاه باشیم. کم شنوایی مربوط به سن خاصی نمی‌شود و می تواند در هر سنی به دلایل مختلف ایجاد شود و مشکلاتی را برای فرد در زمینه های شغلی، تحصیلی و به طور کلی، در روابط اجتماعی ایجاد کند و کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.کم شنوایی به علت های مختلفی رخ می دهد که در این مقاله به بررسی تعدادی از دلایل علت های کم شنوایی می پردازیم.

انواع کم شنوایی

به طور کلی، سه نوع کم شنوايي داريم:
• کم شنوايي انتقالی
• کم شنوايي حسی عصبی
• کم شنوايي آمیخته

متخصص شنوایی در شنوایی سنجی مطهری با انجام ارزیابی های صوت خالص می تواند نوع و میزان کم شنوایی فرد را تعیین کرده و در صورت نیاز، وسایل کمک شنوایی مناسب را بسته به نیازهای فرد کم شنوا تجویز نماید.

 

کم شنوایی انتقالی

• در اثر انسداد گوش خارجی یا میانی ایجاد می شود مثل پارگی پرده گوش
• در این نوع کم شنوایی، بسته به میزان آن، صداها نمی توانند از گوش خارجی و میانی عبور کنند.
• این مشکل باعث می شود صداها به راحتی به گوش داخلی نرسند و شنیدن صداهای ملایم را برای فرد مبتلا دشوار می کند.
• بسیاری از آن ها، موقتی بوده و با درمان، قابل اصلاح هستند.
• بسته به شدت و ماهیت کم شنوایی، دارو درمانی، مداخلات جراحی و سمعک می توانند موثر باشند تا آستانه شنوایی تا حدی و یا به طور کامل، بهبود یابد.

 

کم شنوایی حسی عصبی

• گوش داخلی دارای سلول هایی است که در نتیجه عملکرد آن ها، ارتعاشات امواج صوتی به سیگنال‌های عصبی تبدیل می شوند.
• عصب شنوایی آن سیگنال ها را به مغز منتقل می‌کند.
• کم شنوایی حسی عصبی در اثر آسیب به ساختارهای گوش داخلی یا عصب شنوایی ایجاد می شود.
• علت بیش از 90 درصد از کم شنوایی ها در بزرگسالان است.
• علل شایع این نوع کم شنوایی شامل قرار گرفتن در معرض سر و صداهای بلند، پیرگوشی و عوامل ژنتیکی است.
• به منظور مدیریت این نوع از کم شنوایی، بسته به علت وقوع، وسایل کمک شنوایی نظیر سمعک و کاشت حلزون، دارودرمانی و یا رویکرد های جراحی می توانند کمک کننده باشند.

 

کم شنوایی آمیخته

• این کم شنوایی شامل هر دو نوع کم شنوایی حسی عصبی و انتقالی با هم می باشد.
• در این نوع از کم شنوایی، علاوه بر کاهش توانایی گوش خارجی و یا میانی در انتقال صدا به گوش داخلی، سلول های مویی و یا عصب شنوایی هم دچار آسیب می شوند.
• کم شنوایی آمیخته یا در اثر دو بیماری مجزا در یک گوش (برای مثال: کم شنوایی ناشی از نویز همراه با عفونت گوش میانی) یا یک بیماری واحد که هم بخش انتقالی و هم بخش حسی عصبی را درگیر می کند(برای مثال: ضربه به سر) ایجاد می شود.

 

علائم و نشانه های کاهش شنوایی

اگر:

• صداها برایتان واضح نيستند.
• متوجه زنگ تلفن یا زنگ در نمی شوید.
• درک کلمات، به خصوص در محيط هاي پر سر و صدا و یا در یک جمع چند نفره برایتان دشوار است.
• صداها را مي شنوید اما به طور دقیق، متوجه آن چه گفته شد، نمی شوید.
• از دیگران مي خواهید که آهسته، واضح و با صدای بلند صحبت کنند.
• دائما از دیگران می خواهید گفته هایشان را تکرار کنند.
• اطرافیان می گویند صداي تلویزیون یا رادیو را خيلي زياد مي کنید.
• از حضور در اجتماعات و برقراری تعاملات اجتماعی خودداری می کنید.

لازم است جهت ارزیابی وضعیت شنوایی خود سریعا به متخصص شنوایی مراجعه نمایید. کم شنوایی معمولاً به مرور زمان و به تدریج اتفاق می افتد؛ بنابراین اگر متوجه آن شدید، به متخصص شنوایی مراجعه کنید تا در اسرع وقت ارزیابی های لازم را انجام دهد.

 

علت هاي ايجاد کننده کم شنوايي

به طور کلی، علت هاي ايجاد کم شنوايي دو نوع هستند:

• علت هاي مادرزادي
• علت هاي اکتسابي

کم شنوایی مادرزادی

• در برخی از کودکان، کم شنوایی به صورت مادرزادی وجود دارد و کودک از همان بدو تولد، دارای کم شنوایی است.
• این کم شنوایی، می تواند ارثی باشد و از والدین به نوزاد رسیده باشد.
• ابتلای مادر به برخی از بیماری ها در دوران بارداری می تواند بر سلامت شنوایی نوزاد اثر بگذارد.
• در این نوزادان، اقدامات تشخیصی و درمانی باید هر چه سریع تر انجام شود تا اثر کم شنوایی بر مهارت های شنوایی و بعد ها، بر عملکرد تحصیلی کودک به کم ترین مقدار برسد.
• امروزه انجام تست های غربالگری شنوایی بلافاصله بعد از تولد الزامی است. به همین دلیل، کمتر مشاهده می ‌شود که کودکی با مشکلات شنوایی مادرزادی، شناسایی نشود.
• عوامل غیر ژنتیکی و ژنتیکی می تواند باعث ایجاد این نوع از کم شنوایی شوند.

 

کم شنوایی اکتسابی

عوامل غیر ژنتیکی

عوامل غیر ژنتیکی تنها حدود 25 درصد از کم شنوایی های مادرزادی را تشکیل می دهند که به بیان تعدادی از این عوامل می پردازیم:
• کمبود اکسیژن
• دیابت بارداري مادر
• وزن پایین هنگام تولد
• مننژیت باکتریایی یا ویروسی
• مصرف مواد مخدر یا الکل توسط مادر
• یرقان (بالا بودن سطح بیلی روبین خون)
• مشکلات ساختاري در سر و صورت مثل شکاف کام و لب
• ابتلای مادر به برخی بیماری ها در دوران بارداری از جمله توکسوپلاسموز، سایتومگالو ویروس، سرخک و هرپس

• استفاده از داروهای مسمومیت زای گوش توسط مادر در دوران بارداری(بعضی از دارو ها مثل بعضی از آنتی بیوتیک ها می توانند به طور بالقوه باعث آسیب به عصب شنوایی یا سایر ساختار های شنوایی جنین شوند.)

 

عوامل ژنتیکی

عوامل ژنتیکی که ممکن است باعث کاهش شنوایی مادرزادی شوند عبارتند از:

کم شنوایی آتوزومی مغلوب

* این نوع کم شنوايي مادرزادي، شایع ترین نوع کم شنوایی مادرزادی ژنتیکی است.
* حدود 70 درصد از همه موارد کم شنوایی ژنتیکی را شامل مي شود.
* هیچ یک از والدین، کم شنوایی ندارند اما هم پدر و هم مادر، یک ژن مغلوب را به کودک منتقل می کنند.

 

کم شنوایی آتوزومی غالب

* یکی از والدین که حامل ژن غالب کم شنوایی است و معمولاً دچار کم شنوایی است، آن را به کودک منتقل می کند.
* در این حالت حداقل 50 درصد احتمال دارد که کودک دچار کم شنوایی شود.

* اگر هر دو والدین ژن غالب را داشته باشند (و معمولاً هر دو کم شنوایی داشته باشند)، این احتمال بیشتر است.
* از آنجایی که حداقل یکی از والدین معمولاً کم شنوایی دارد، انتظار قبلی وجود دارد که کودک ممکن است کم شنوایی داشته باشد.

سندرم های ژنتیکی

والدین باید بدانند کم شنوایی ژنتیکی بسیار متغیر است؛ ممکن است کودک اولشان، کم شنوا باشد ولی سایر کودک ها، با شنوایی طبیعی به دنیا بیایند. هم چنین ممکن چندین کودک کم شنوا داشته باشند اما کودک بعدی سالم به دنیا بیاید. جهت مشاوره ژنتیک کم شنوایی و جلوگیری از کم شنوایی قبل از بارداری می توانید به کلینیک دکتر وحید مرادی، متخصص شنوایی مراجعه کنید.

 

کم شنوایی اکتسابی

کم شنوایی اکتسابی به نوعی از کم شنوایی گفته میشود که در طول زندگی افراد ایجاد میگردد و در زمان تولد وجود نداشته است. در ادامه به بیان تعدادی از عوامل این نوع از کم شنوایی می پردازیم:

ضربه به سر

* در اثر عواملی مثل تصادف و یا افتادن از ارتفاع، ممکن است به سر ضربه وارد شود.
* بسته به ماهیت و میزان آسیب، می تواند منجر به کم شنوایی انتقالی، حسی عصبی و یا آمیخته شود.
* ضربه به سر می تواند منجر به پارگی پرده گوش و یا آسیب به ساختارهای گوش داخلی شود.
* بسته به نوع آسیب وارده، نقص ممکن است موقت یا دائمی باشد.

 

تجمع جرم گوش

* جرم گوش توسط غدد موجود در بخش غضروفی مجرای گوش تولید می شود.
* از گوش در مقابل باکتری، قارچ و حشرات محافظت می کند.
* جرم گوش به صورت طبیعی از گوش تخلیه میشود اما در صورتی که ترشح این ماده بیش از حد باشد، تجمع یافته و انسداد کانال گوش و در نتیجه افت شنوایی انتقالی را به دنبال خواهد داشت.
* در صورت نیاز، ساکشن گوش توسط پزشک برای تخلیه جرم انجام می شود.

 

عفونت گوش خارجی

* عفونت مجرای شنوایی خارجی عمدتا توسط باکتری به نام سودوموناس ایجاد می شود.
* این بیماری در شناگرانی که در آب هایی شنا می کنند که به خوبی ضدعفونی نشده، شایع است.
* این بیماری با درد، تورم، خارش، ترشح از گوش و کم شنوایی انتقالی همراه است.
* کرم ها و قطره های آنتی بیوتیک می توانند در بهبود این بیماری موثر باشند.

 

پارگي پرده گوش

* پرده گوش، غشای نازک و شفافی است که گوش خارجی را از گوش میانی جدا می کند.
* عواملی مثل ضربه می توانند منجر به پارگی پرده گوش و به دنبال آن، کم شنوایی شوند.
* پارگی پرده گوش معمولاً طی چند هفته بدون درمان بهبود می‌یابد اما بعضی اوقات برای بهبودی، احتیاج به جراحی است.

 

تمپانواسکلروزیس (سفت شدن پرده گوش)

* هنگامی که پرده گوش آسیب می بیند (در اثر جراحت یا جراحی )، رسوبات کلسیم می تواند باعث سفت شدن و ضخیم شدن بافت آن شوند.
* جای زخم بر روی پرده گوش مانند لکه های سفید رنگ و گچی به نظر می‌رسد.
* این بیماری می تواند دیگر ساختارهای گوش میانی را نیز متاثر کند.
* این بیماری در صورت متاثر کردن حرکت زنجیره استخوانچه ای به علت رسوبات، می تواند وضعیت شنوایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

 

اتواسکلروزیس (سخت شدن زنجیره استخوانچه ای)

* در حالت عادی، صدا از طریق پرده گوش به زنجیره استخوانچه ای(شامل استخوانچه های چکشی، سندانی و رکابی) منتقل می شود و حرکت این زنجیره، باعث انتقال صدا به مایع گوش داخلی می گردد.
* در این بیماری، به علت رشد غیر عادی بافت استخوانی در اطراف استخوانچه رکابی گوش میانی، این استخوانچه در جایگاه خود ثابت و بی حرکت می شود.
* وقتی این استخوانچه به خوبی مرتعش نشود، صدایی که از گوش خارجی آمده، کاهش یافته و باعث ایجاد کم شنوایی می شود.
* در ابتدا، ممکن است بیمار در شنیدن صداهای بم مشکل داشته باشد اما با گذشت زمان، ممکن است شنیدن همه فرکانس‌ها برای او دشوار شود.
* علاوه بر کم شنوایی، بیمار ممکن است صدای زنگ در گوش یا مشکلات تعادلی را تجربه کند.
* راهکار درمانی این بیماری، جراحی است. برای افرادی است که نمی خواهند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، سمعک یک انتخاب خوب است.

 

اختلال عملکرد شیپور استاش

* شیپور استاش یک لوله کوچک است که گلو را به گوش میانی متصل می‌کند.
* این لوله مسئول تعادل فشار گوش میانی و کمک به تخلیه ترشحات آن است.
* این لوله در حالت عادی بسته است اما هنگام عطسه، قورت دادن یا خمیازه کشیدن، باز می‌شود.
* گاهی اوقات این لوله ممکن است به دلایلی نظیر عفونت های تنفسی، سرماخوردگی، آلرژی ها، توده ها و تغییرات فشار محیط در اثر پرواز، غواصی و یا رفتن به ارتفاعات نظیرکوهنوردی، مسدود شود که به عنوان اختلال عملکرد شیپور استاش شناخته می‌شود.
* شنیدن صدای زنگ در گوش، گرفتگی گوش، کم شنوایی و احساس درد از علائم اختلال شیپور استاش هستند.
* در مواردی، شیپور استاش به طور غیرطبیعی باز مانده و باعث می شود صدای بیمار در گوشش پیچیده شود.
* متخصص شنوایی، وضعیت عملکرد شیپور استاش را بررسی می کند و در صورت وجود مشکل، راهکار های مناسب را پیشنهاد می کند.

 

عفونت گوش میانی

* یک عارضه التهابی است و زمانی رخ می‌دهد که باکتری یا ویروس در گوش میانی وجود داشته باشد.
* این بیماری در کودکان و بزرگسالان علائم متفاوتی دارد.
* کودکان، بیش تر از بزرگسالان دچار آن می شوند. علت آن، این است که شیپور استاش درکودکان، بیشتر حالت افقی دارد و این مسئله باعث می شود تهویه هوا به خوبی صورت نگرفته و مواد غذایی و عفونت ها از حلق، راحت تر به فضای گوش میانی راه پیدا کرده و زمینه ساز عفونت شود.
* عواملی نظیر قرار گرفتن در معرض دود سیگار، آلرژی، شکاف کام و ضعف سیستم ایمنی می توانند در بروز این بیماری موثر باشند.
* راهکار درمانی این بیماری، استفاده از آنتی بیوتیک و در موارد شدیدتر، جراحی است.

 

منییر (فشار گوش)

* نوعی اختلال است که به دلیل افزایش فشار مایعات گوش داخلی ایجاد می شود.

* این بیماری دارای علائمی نظیر سرگیجه های شدید، کم شنوایی نوسانی، وزوز و احساس پری و کیپی در گوش است.
* منییر به صورت یک طرفه و دو طرفه دیده می شود، ولی در 75% موارد به صورت یک طرفه است.
* رژیم غذایی کم نمک و دارودرمانی و مصرف داروهای ادرار آور که توسط پزشک تجویز شده اند، می توانند در بهبود علائم افراد مبتلا به این بیماری موثر باشند.

 

گسیختگی زنجیره

* استخوانچه های گوش شامل چکشی، سندانی و رکابی هستند که در گوش میانی واقع شده و پیوسته اند.
* گسیختگی زنجیره استخوانچه ای، جدا شدن غیر طبیعی استخوان های گوش میانی است.
* عفونت گوش میانی، ضربه و ناهنجاری های مادرزادی می توانند باعث این عارضه شوند.
* این وضعیت، منجر به کم شنوایی انتقالی می شود زیرا به علت آسیب وارده به استخوانچه ها، صدا نمی تواند به خوبی انتقال یابد.
* جراحی می تواند منجر به بهبود این بیماری شود. در صورتي كه بیمار با جراحي بهبود پيدا نكند يا به هر دلیل، شرايط جراحي را نداشته باشد، تجویز سمعک مناسب توسط متخصص شنوایی می تواند منجر به بهبود وضعیت شنوایی او شود.

 

فیستول پری لنف (نشت مایع گوش)

* دریچه های بیضی و گرد، گوش داخلی و میانی را از هم جدا می کنند.
* این دریچه ها معمولاً به وسیله پوشش های نازکی پوشیده شده اند.
* این پوشش ها ممکن است به دلایلی نظیر وارد کردن نیروی زیاد، عطسه، سرفه و تغییرات زیاد فشار، پاره شده و مایع از گوش داخلی وارد گوش میانی شود.
* یکی از دلایل کم شنوایی های ناگهانی است.
* گاهی اوقات با استراحت کردن فرد، خود به خود بهبود می یابد.
* جراحی موفق می تواند جلوی پیشرفت کم شنوایی را بگیرد و حتی شنوایی فرد را بهبود دهد.

 

کلستئاتوم (کیست گوش میانی)

 

* کلستئاتوم رشد غیرطبیعی پوست است که باعث ایجاد کیست در قسمت میانی گوش، پشت پرده گوش می شود.

* کلستئاتوم ها سرطانی نیستند، اما می توانند با افزایش اندازه، به استخوان ها و بافت گوش میانی آسیب وارد کنند.
* در موارد نادر ممکن است کودکی با کلستئاتوم متولد شود، اما اکثریت کلستئاتوم ها، اکتسابی هستند.
* کلستئاتوم اکتسابی اغلب با اختلال عملکرد مزمن شیپور استاش شروع می شود؛ یعنی جایی که شیپور استاش تهویه کافی را برای گوش میانی فراهم نمی کند.
* عفونت های مکرر گوش، یک عامل خطر برای ایجاد کلستئاتوم است. ترشحات متناوب از گوش یا بوی بدی که از گوش می آید نیز می تواند با کلستئاتوم همراه باشد.
* کم شنوایی انتقالی از نشانه های معمول این بیماری است. این بیماری ممکن است همراه با ضعف صورت و مشکلات تعادلی باشد.
* راه اصلی برای درمان کلستئاتوم، برداشتن آن به روش جراحی توسط پزشک متخصص است.

 

کم شنوایی ناشی از نویز (سر و صدا)

* سر و صدا یکی دیگر از عواملی است که می تواند باعث کم شنوایی اکتسابی شود.
* قرار گرفتن در معرض نویز و صداهای بلند می تواند به سلول های گوش داخلی آسیب برساند.
* این کم شنوایی می تواند فقط با یک بار مواجهه با صدای بلند مانند تیراندازی یا انفجار ایجاد شود.

* هم چنین ممکن است ناشی از چندین سال کار در یک محیط پر سر و صدا باشد. (شغل هایی با سر و صدای زیاد مثل کشاورزی، ساخت و ساز یا کارخانه)
* فعالیت های تفریحی با سر و صدای زیاد و خطرناک مثل موتورسیکلت سواری و یا گوش دادن به موسیقی با صدای بلند می تواند به شنوایی فرد آسیب بزند.

 

کم شنوایی ناشی از افزايش سن (پیرگوشی)

 

* پیرگوشی معمولاً با افزایش سن در هر دو گوش رخ می دهد.
* توانایی فرد در شنیدن صداهای زیر کاهش می یابد.
* این مشکل شنوایی، یک کم شنوایی حسی عصبی وابسته به سن و برگشت ناپذیر است.
* ناشی از تحلیل رفتن حلزون گوش یا ساختارهای مرتبط با آن در گوش داخلی یا عصب شنوایی است.
* از آن جایی که این کم شنوایی تدریجی است، ممکن است فرد متوجه نشود که بخشی از توانایی شنوایی خود را از دست داده است.
* متخصص شنوایی با انجام ارزیابی های لازم، میزان کم شنوایی را مشخص کرده و بررسی می‌کند که آیا فرد مبتلا به پیرگوشی است یا خیر.

 

داروها

* اگر چه داروها برای کمک به بهبودی شما ایجاد شده اند، در برخی موارد می توانند مسئول کاهش شنوایی اکتسابی باشند.
* برخی از داروهای شیمی درمانی، برخی داروهای ضد التهابی و برخی آنتی بیوتیک ها می توانند برای گوش مسمومیت ایجاد کنند.
* این داروها می توانند سلول های گوش داخلی را دچار آسیب کنند.
* این دارو ها معمولا توانایی شنیدن صداهای زیر را در فرد کاهش می دهند اما در صورت پیشروی آسیب، می توانند توانایی فرد در شنیدن صداهای بم را هم دچار اختلال کنند.

 

اوریون

* عفونتی ویروسی است که عمدتاً غدد تولید کننده بزاق در نزدیکی گوش را درگیر می‌کند.
* شایع ترین علت کم شنوایی های حسی عصبی در یک گوش در کودکان می باشد.

* ممکن است کم شنوایی فرد خفیف باشد و تنها در شنیدن صداهای زیر، مشکل خفیفی داشته باشد یا اینکه سمت درگیر به طور کامل ناشنوا شود.
* واکسیناسیون در پیشگیری از اوریون بسیار موثر است.

 

تومور گلوموس

* این تومور معمولا یک طرفه است و منجر به کم شنوایی انتقالی یا آمیخته می شود.
* صدای زنگ در گوش، خونریزی از گوش و احساس فشار در گوش از علائم این بیماری هستند.
* رخداد آن در زنان، 3 برابر مردان است.
* از طریق جراحی درمان می شود.

 

عوارض کم شنوايي

* از دست دادن شنوایی می تواند بر کیفیت زندگی شما تاثیر بگذارد.
* اگر سمعک برای نوزادان و کودکان کم شنوا به موقع تجويز نشود، کودک دچار تاخير شديد گفتار شده و ممکن است مشکلات شدید تلفظی پیدا کند.
* افراد مسن مبتلا به کم شنوایی اغلب گزارش می دهند که افسرده هستند.
* از آنجایی که کم شنوایی می تواند برقراری مکالمه با اطرافیان را سخت تر کند، برخی از افراد مبتلا به کم شنوایی احساس می کنند که تنها شده و از دیگران جدا شده اند.
* کم شنوایی فرد ممکن است منجر به اختلالات توجهی یا مشکلات حافظه شود.
* همچنين اثبات شده که کم شنوايي با آلزايمر ارتباط دارد.
* تحقیقات نشان می دهد که درمان کاهش شنوایی می تواند تأثیر مثبت بر حافظه و توجه فرد داشته باشد.
* ایجاد صدای وزوز در گوش و سر

تنها راه حل جلوگيري از اين مشکلات، تجويز به موقع سمعک های مناسب است. کلینیک شنوایی نجوا با داشتن بهترین متخصصان شنوایی شناسی، بهترین خدمات را در این زمینه به بیماران ارائه می‌دهد.